Historia komunikacji miejskiej w Wałbrzychu cz. 1 - 1897 - 1945
, 14.1.2010
Historia komunikacji miejskiej w obszarze metropolitarnym Wałbrzycha wiąże się mocno z rozwojem tutejszego przemysłu, a ten z kolei doprowadził w drugiej połowie XIX wieku do przekształcenia tego miasta w główny ośrodek przemysłowy na Dolnym Śląsku.
Z uwagi na rozległość terytorialną i szybkość w jakim miasto się rozwijało, potrzebne było uruchomienie komunikacji miejskiej, która szybko dowiozłaby pracowników do pobliskich zakładów przemysłowych.
W 1897 założono Towarzystwo Akcyjne "NEUKAG” (Niederschlesiesche Elektriezitat und Zlainbahn AG), które podjęło się wybudowania elektrowni i pierwszej na ziemiach wałbrzyskich - linii tramwajowej łączącej osiedla: Szczawienko i Sobięcin z Śródmieściem. Powstanie tej linii datowane jest na rok 1898, jej trasa przebiegała od Szczawienka do Sobięcina przez Plac Grunwaldzki.
W roku 1899 oddano do użytku kolejną trasę - z Placu Grunwaldzkiego do Dworca na Podgórzu (obecny Dworzec Główny), z czasem ją wydłużając do Szczawna Zdroju.
W kolejnych latach nastąpiła rozbudowa miasta w kierunku wschodnim, dlatego też wydłużono istniejące już linie tramwajowe do ówczesnych peryferyjnych osiedli Wałbrzycha.
Na samym placu Grunwaldzkim utworzono węzeł komunikacyjny z którego linie tramwajowe odjeżdżały w trzech kierunkach. Częstotliwość odjazdów tramwajów wynosiła 15 minut, torowiska były w większości jednotorowe, toteż aby upłynnić ich kursowanie, wybudowano mijanki które były oddalone od siebie co 2 kilometry.
Wrzesień 1907 roku przyniósł otwarcie kolejnej linii. Jej trasa przebiegała z Placu Grunwaldzkiego, przez Biały Kamień do Szczawna Zdroju. W 1913 roku jej trasę zmieniono, prowadząc ją przez Rynek w kierunku osiedla Sobięcin.
Ostatnia linia tramwajowa, powstała w Wałbrzychu w roku 1920 i prowadziła z placu Grunwaldzkiego do Nowego Miasta.
1924 rok oznaczał koniec Towarzystwa "NEUKAG”, a jego zadanie przejęło Towarzystwo "EMS” (Niederschlesiesche Elektriezitat und Zlainbahn AG) z Wrocławia. EMS podjęło się zadania eksploatacji tramwajów i elektrowni. W rok przed zakończeniem II wojny światowej w mieście powstaje linia trolejbusowa.
W roku 1937, linia Plac Grunwaldzki - Nowe Miasto, została wydłużona do Rusinowej. W tym samym czasie na Placu Tuwima uruchomiony został kolejny węzeł przesiadkowy - obok istniejących już - na Rynku i Placu Grunwaldzkim.
Na rok przed wybuchem II Wojny Światowej, w 1938 roku, trasy tramwajowe zostały uporządkowane i ponumerowane według następującej numeracji:
1 - Plac Grunwaldzki - Podgórze - Dworzec Główny2 - Szczawienko - Plac Grunwaldzki - Sobięcin3 - Szczawienko - Plac Grunwaldzki - Szczawno Zdrój4 - Rynek - Nowe Miasto - Rusinowa5 - Rynek - Stary ZdrójPowstał również plan uruchomienia następnej linii tramwajowej - z Placu Grunwaldzkiego do Glinika Starego, a w 1940 - ze Szczawienka do Szczawna Zdroju przez obecną dzielnicę Podzamcze. Plany pokrzyżowała jednak wojna, a po wojnie do niego nie powrócono.
Na podstawie: Wikipedii, ZDiK Wałbrzych i materiałów własnych